Tükürük Testi (Saliva Test) Nedir?

Covid-19 teşhisinde yeni kullanılmaya başlanan bir teknolojidir. Saliva (tükürük) testleri, aynı sürüntü testleri gibi antijen testidirler. Test malzemeleri, test prosedürü ve sonuç hassasiyeti birebir aynıdır; sadece saliva (tükürük) testlerinde tükürük numunesi kullanılır.

Saliva (tükürük) testi non-invazif (vücuda girmesi gerekmeyen) bir yöntemdir ve hastalar kendi tükürüklerini, plastik numune kaplarına çıkarabilirler. Uzun zamandır kullanılan sürüntü yöntemli antijen testlerinin aksine saliva (tükürük) testlerinde, numune toplanması için bir uzmana ihtiyaç yoktur. 

Normal kullanımda olan sürüntü antijen testleriyle birebir aynı hassasiyete ve kullanım özelliklerine sahiptir. Sadece numune burun veya boğazdan alınan sürüntü örneği değildir. Burun ve boğazdan alınan numune işlemlerinde rahatsız olan kişiler için üretilmiştir. Direkt olarak numune kabına tükürülmesi yeterlidir. Sonrasında normal bir antijen testindeki tüm prosedür aynıdır. Özellikle okullarda ve çocukların toplu bulunduğu yerlerde kullanıması için çok uygun testlerdir.

Laboratuvar teşhis alanında yıllardan beri çeşitli hormon testleri saliva (tükürük) numuneleriyle bakılmaktadır: Kortizol, östrojen, progesteron ve androjen gibi. Sonrasında, zaman içinde, viral yollarla bulaşan solunum yolu enfeksiyonlarının teşhisinde de kullanılmaya başlandı. 

Saliva (tükürük) testleri hastalar için idealdir çünkü hem sürüntü testlerinde kullanılan sürüntü çubuklarının boğaz ve burun mukozasındaki yarattığı iritasyon (rahatsızlık) hissini engeller; hem de kullanımında ekstra bir uzmana ihtiyaç yoktur. Böylelikle hastalıktan şüphelenenler kendi ev veya ofis gibi özel ortamlarında bu testi gerçekleştirebilirler. 

Bu açında saliva (tükürük) testleri bir devrim niteliğindedir çünkü kolay uygulanabilir ve erişebilir testlerdir. İnsanların şüphelendikleri durumlarda veya rutin kontrol olarak kolaylıkla uygulayabildiği testlerdendir. Bu yüzden Avrupa ve Amerika’da eczanelerde satılmaya başlamıştır.

Evde yapılabilen testler, geleceğin en önemli teşhis ayağını oluşturacaktır. Bu yüzden Amerikan Sağlık, Besin ve İlaç Daire Başkanlığı (FDA), tükürük testlerine onay vermeye başlamıştır.

İngiltere’de merkezi sağlık kurumu NHS tarafından tıp fakültelerinde uygulanan covid-19 saliva (tükürük) testleri, sürüntü testleri ile karşılaştırıldıklarında %99 oranında ayı sonucu vermişlerdir.

Artık nüfusun yarıdan fazlası aşı olduğu için, toplumdaki asemptomatik (belirtisiz) vakalar giderek çoğalmaktadır. Bu asemptomatik vakaların düzenli olarak taramalarla teşhis ve izole edilmesi için saliva (tükürük)testleri çok önemli bir araçtır.